İnsanların en temel ihtiyaçlarından birisi beslenmedir. Artan nüfus, gelişen sanayi ve değişen hayat koşulları gibi etkenler hazır gıda talebini ve tüketimini hızla arttırmaktadır. Gıda ürünleri imalat sektörü, ticari hacmi düşünülecek olursa bugün dünyadaki en büyük sektörlerden birisidir.
Sektörün Riskleri
Geniş bir yelpazeye sahip olan gıda sanayi, alt dalları açısından birbirinden farklı özellikler taşıyan sektörleri barındırmaktadır. Et ürünleri, balık ürünleri, tahıllar, meyveler, şeker, süt ve süt ürünleri, bisküviler, ekmekler, pasta ve çikolata, sıvı ve katı yağlar ve daha birçok ürün bu sektörde üretilmektedir. Ürün çeşitliliğinin çok fazla olmasına rağmen gıda sektöründe imalat aşamasında temelde benzer adımlar izlenmektedir. Yiyecekler ham olarak alınmakta, işlenmekte ve paketlendikten sonra insanların tüketebilmesi için piyasaya sürülmektedir. Bu süreçte pek çok fiziksel ve kimyasal işlem gerçekleştirilmektedir. Kaynatmak, soğutmak, iyonize radyasyona tabi tutmak, kurutmak, dolapta saklamak, dondurmak, suyunu almak, antibiyotik ile sterilize etmek ve kimyasal koruyucu kullanmak gibi yöntemler yiyeceklerin ömrünü uzatmak ve bozulmasını engellemek için kullanılmaktadır.
Kazaların Nedenleri
Ülkemizde meydana gelen iş kazaları incelendiğinde, gıda ürünleri imalat sanayi sektöründe meydana gelen iş kazalarının toplam iş kazalarının yaklaşık %10’luk bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Ayrıca, gıda ürünleri imalatı sektörü ölümlü iş kazası sayısında da en çok kaza meydana gelen ilk 10 sektör içerisinde yer almaktadır.
Aşağıdaki grafikte gıda ürünleri imalatı sektöründe meydana gelen majör kazalar ile 3 günden fazla süreyle istirahat gerektiren kazaların nedenleri ve oranları gösterilmiştir.
- Elle Taşıma İşlemleri Sırasında Meydana Gelen Kazalar
- Kayma ve Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
- Yüksekten Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
- Bir veya Birden Fazla Cismin Sıkıştırması, Ezmesi, Batması, Kesmesi Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
- Gıda Ürünlerini İşleme Makinelerinin Sebep Olduğu Kazalar
- Kimyasallar ve Tozlar Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
Sonuçlar ve Öneriler
Elle taşıma faaliyetleri yerine, konveyör bantlar, vakumlu taşıyıcılar, otomatik yük taşıma sistemleri gibi ekipmanlar kullanılarak taşıma faaliyetleri en aza indirilebilir. Taşıma sistemlerinin kurulmasının mümkün olmadığı durumlarda ise ergonomik çalışma şartları oluşturulmalı ve kaydırmaz eldiven, lojistik eldivenigibi iş güvenlik ekipmanları kullanılmalıdır.
Kayma düşme nedenine bağlı kazalarda ise kaymaz tabanlı iş ayakkabıları kullanılması, ıslak zeminlerin mümkün olduğunca engellenmesi, yüzeydeki bulunan eğimli ve düz olmayan yüzeylerin kaldırılması ve dağınık olarak malzeme bırakılmamasının sağlanması gerekmektedir.
Yüksek alanlara çıkmanın zorunluluk olduğu durumlarda, bu bölgelere sadece yetkisi olan kişilerin giriş yapmaları ve görevli olmayan çalışanların bu bölgelere ulaşmalarının engellenmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, bu bölgelere ulaşım için de güvenlikli merdivenler ve benzeri ekipmanlar kullanılmalıdır.
Sabit veya düşen bir cismin sıkıştırması, ezmesi, batması, kesmesi nedeniyle oluşan kazalar da ise, depolanan malzemelerin konuldukları raflarda sabit bir şekilde durmasının sağlanması. Et kesme ve parçalama işlemleri sırasında kullanılan bıçaklar çok keskin tipte oldukları için bıçak tutulmayan ele mutlaka çelik örgü eldivenler giyilmesi ve kolun üst kısmını korumak için kesilme dirençli kolluklar ve uygun tipte koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.
Gıda hazırlama ve işleme nedeniyle gelen kazalarda ise, kullanılan makinelerin uygun özelliklere sahip olması, kesme ve doğrama işlemlerinde kullanılan çelik zincirli eldivenler makineler ile yapılan kesme işlemleri sırasında kesinlikle giyilmemeli, kesilen etlerin makineye alınıp verilmesi sırasında elleri korumak üzere yüzeyi pürüzlü lastik eldivenler kullanılmalıdır. Kesici bıçakların temizliği ve bakımı gibi faaliyetlerde de makinenin güvenli bir şekilde durdurulduğundan emin olduktan sonra kesici aksamlar yerinden çıkartılmalı ve bakım yapacak kişiye kesilmeye dayanıklı eldivenler verilmelidir.
Kimyasal maddelerin kullanımı aşamasında da gerekli özen gösterilmeli ve ortamda gereğinden fazla kimyasal madde bulundurulmamalıdır. Kimyasal ve toz ortamında çalışma sırasında gözlük, maske, el ve gerekli ise vücut koruyucu donanımlar kullanılmalarıdır.
İş güvenliği alanında tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz ürünleri için tıklayınız…