Gıda Sektöründe İş Güvenliği

İnsanların en temel ihtiyaçlarından birisi beslenmedir. Artan nüfus, gelişen sanayi ve değişen hayat koşulları gibi etkenler hazır gıda talebini ve tüketimini hızla arttırmaktadır. Gıda ürünleri imalat sektörü, ticari hacmi düşünülecek olursa bugün dünyadaki en büyük sektörlerden birisidir.

Sektörün Riskleri

Geniş bir yelpazeye sahip olan gıda sanayi, alt dalları açısından birbirinden farklı özellikler taşıyan sektörleri barındırmaktadır. Et ürünleri, balık ürünleri, tahıllar, meyveler, şeker, süt ve süt ürünleri, bisküviler, ekmekler, pasta ve çikolata, sıvı ve katı yağlar ve daha birçok ürün bu sektörde üretilmektedir. Ürün çeşitliliğinin çok fazla olmasına rağmen gıda sektöründe imalat aşamasında temelde benzer adımlar izlenmektedir. Yiyecekler ham olarak alınmakta, işlenmekte ve paketlendikten sonra insanların tüketebilmesi için piyasaya sürülmektedir. Bu süreçte pek çok fiziksel ve kimyasal işlem gerçekleştirilmektedir. Kaynatmak, soğutmak, iyonize radyasyona tabi tutmak, kurutmak, dolapta saklamak, dondurmak, suyunu almak, antibiyotik ile sterilize etmek ve kimyasal koruyucu kullanmak gibi yöntemler yiyeceklerin ömrünü uzatmak ve bozulmasını engellemek için kullanılmaktadır.

Kazaların Nedenleri

Ülkemizde meydana gelen iş kazaları incelendiğinde, gıda ürünleri imalat sanayi sektöründe meydana gelen iş kazalarının toplam iş kazalarının yaklaşık %10’luk bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Ayrıca, gıda ürünleri imalatı sektörü ölümlü iş kazası sayısında da en çok kaza meydana gelen ilk 10 sektör içerisinde yer almaktadır.

Aşağıdaki grafikte gıda ürünleri imalatı sektöründe meydana gelen majör kazalar ile 3 günden fazla süreyle istirahat gerektiren kazaların nedenleri ve oranları gösterilmiştir.

• Elle Taşıma İşlemleri Sırasında Meydana Gelen Kazalar
• Kayma ve Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
• Yüksekten Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
• Bir veya Birden Fazla Cismin Sıkıştırması, Ezmesi, Batması, Kesmesi Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
• Gıda Ürünlerini İşleme Makinelerinin Sebep Olduğu Kazalar
• Kimyasallar ve Tozlar Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar

Sonuçlar ve Öneriler

Elle taşıma faaliyetleri yerine, konveyör bantlar, vakumlu taşıyıcılar, otomatik yük taşıma sistemleri gibi ekipmanlar kullanılarak taşıma faaliyetleri en aza indirilebilir. Taşıma sistemlerinin kurulmasının mümkün olmadığı durumlarda ise ergonomik çalışma şartları oluşturulmalı ve kaydırmaz eldiven, lojistik eldivenigibi iş güvenlik ekipmanları kullanılmalıdır.

Kayma düşme nedenine bağlı kazalarda ise kaymaz tabanlı iş ayakkabıları kullanılması, ıslak zeminlerin mümkün olduğunca engellenmesi, yüzeydeki bulunan eğimli ve düz olmayan yüzeylerin kaldırılması ve dağınık olarak malzeme bırakılmamasının sağlanması gerekmektedir.

Yüksek alanlara çıkmanın zorunluluk olduğu durumlarda, bu bölgelere sadece yetkisi olan kişilerin giriş yapmaları ve görevli olmayan çalışanların bu bölgelere ulaşmalarının engellenmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, bu bölgelere ulaşım için de güvenlikli merdivenler ve benzeri ekipmanlar kullanılmalıdır.

Sabit veya düşen bir cismin sıkıştırması, ezmesi, batması, kesmesi nedeniyle oluşan kazalar da ise, depolanan malzemelerin konuldukları raflarda sabit bir şekilde durmasının sağlanması. Et kesme ve parçalama işlemleri sırasında kullanılan bıçaklar çok keskin tipte oldukları için bıçak tutulmayan ele mutlaka çelik örgü eldivenler giyilmesi ve kolun üst kısmını korumak için kesilme dirençli kolluklar ve uygun tipte koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.

Gıda hazırlama ve işleme nedeniyle gelen kazalarda ise, kullanılan makinelerin uygun özelliklere sahip olması, kesme ve doğrama işlemlerinde kullanılan çelik zincirli eldivenler makineler ile yapılan kesme işlemleri sırasında kesinlikle giyilmemeli, kesilen etlerin makineye alınıp verilmesi sırasında elleri korumak üzere yüzeyi pürüzlü lastik eldivenler kullanılmalıdır. Kesici bıçakların temizliği ve bakımı gibi faaliyetlerde de makinenin güvenli bir şekilde durdurulduğundan emin olduktan sonra kesici aksamlar yerinden çıkartılmalı ve bakım yapacak kişiye kesilmeye dayanıklı eldivenler verilmelidir.

Kimyasal maddelerin kullanımı aşamasında da gerekli özen gösterilmeli ve ortamda gereğinden fazla kimyasal madde bulundurulmamalıdır. Kimyasal ve toz ortamında çalışma sırasında gözlük, maske, el ve gerekli ise vücut koruyucu donanımlar kullanılmalarıdır.

İş güvenliği alanında tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz ürünleri için tıklayınız…

Otomotiv Sektörünün Riskleri

Otomotiv alanının geçmişi pek uzak değildir. İnsanoğlunun teknoloji alanında attığı önemli adımlar sonucunda otomobil üretilebilmiştir. Günümüzde ise otomotiv sektöründe eskiden insan eliyle yapılan işler yerini akıllı makineler ve robotlara bırakmaktadır. Bu gelişmeler, sektörün niteliksiz işgücüne olan bağımlılığını azaltsa da otomobil fabrikaları önemli miktarda insanın istihdam edildiği büyük sektörlerden biridir. Otomobil, üretim endüstrisinin ağır kollarından biridir ve sektörün doğası gereği çalışanların %80’inden fazlası erkektir.

ABD Çalışma Bakanlığının İstatistik Bürosu’nun kayıtlarına göre kaza riskinin en yüksek olduğu sektörlerden biri otomobil üretim alanıdır. İstatistiklere göre her yıl otomobil sektöründe çalışan 3 kişiden biri iş kazası geçirmektedir. Her 10 kişiden birinin geçirdiği iş kazası ise çalışanın geçici olarak iş görmesini engelleyecek ağırlıkta gerçekleşmektedir.

Otomotiv Sektöründe İş Güvenliği Sorunları

• Kimyasal Tehlikeler
• Fiziksel Tehlikeler
• Kazalar
• Malzeme ve makine sorunları

Otomotiv Sektörü İş kazaları Nedenleri:

Ocaklar, yapılan işin büyüklüğüne, eritilecek metalin yoğunluğu ve yapılan işin türüne göre değişiklik gösterir. Ocakların içinde metaller erittirilirken çok fazla sıcaklık kullanılır. Eriyik haldeki metalin kalıplara dökülmesi esnasında çok fazla ciddi hayati riskler vardır. Kazanlardan dökülen 100’lerce derece sıcaklıktaki eriyik yakınlarda bulunan işçilerin üstüne dökülebilir ve bu yanarak ölümlere veya çok ciddi bölgesel yanıklara neden olabilir.

Kalıpların temizlenmesi ve kalıplardan çıkan dökümlerin çapaklarının alınması esansında kullanılan taşlama aletleri (zımpara edici elektrikli diskler) de çok tehlikeli olabilmektedir. Bu makinelerin kullanıyorken hızla dönen diske el ve kolu kaptırmak kesilmelere ve kopmalara neden olmaktadır.

Otomobilin gövdesi birleştirilirken montaj hattı üzerinde bazı kesici, düzeltici makineler kullanılmaktadır. Karoserin birleştirilmesi sırasında yapılan kaynaklar sonrasında oluşan çapaklar ve diğer düzeltilmesi gereken yerler için kesici diskler kullanılmaktadır. Bunlar ise kesilmelere, derin yırtıklara hatta kopmalara neden olabilmektedir.

Otomobilin tüm metal aksamı yapılırken eritme, kalıplama, baskılama ve aşındırma yöntemleri kullanılır. Bu sırada özellikle gaz, buharlaşma ve kimyasal boyalara maruz kalınabilmektedir.

Sonuçlar ve Öneriler

Tozlar özellikle de silika ve asbestten kaynaklanan durumlar çok tehlikeli olmaktadır. Bu tozların bulunduğu ortamlarda çalışan işçilere solunum koruyucu donanımlar olan solunum cihazları ve maskeler kullanmak yoluyla bu tehlikeli toz ve gazlara olan temaslarını en aza indirmek zorundadırlar. Kişisel Koruyucu Donanımların uygun kullanımı bu alanda çok önemlidir.

Üretim esnasında kesici ve aşındırıcı birçok makine ve alet kullanılmaktadır. Kesilmelere karşı elleri ve vücudu korumak için kesilmez eldiven ve koruyucu giysilerin içine koruyucu tabanlar ve yastığa benzer pedler (ayakkabı tabanlığı, ayakkabı çelik burun koruyucu vb) yerleştirilmektedir.

Kaynak işlemi sırasında kıvılcımlar, çapaklar ve UV radyasyon gözler için son derece tehlikelidir. Bu nedenle kaynak işleri yapılırken göz koruyucu donanımlar olan 3M gözlükleri, kalkanları ve kaynak başlıkları kullanılmalıdır.

Çalışanlarınızın korunmasına yardımcı olacak tulum, solunum koruyucu, el koruyucu göz koruyucu, kulak koruyucu, kaynak, baş ve yüz koruyucular için tıklayınız…

Mobilya İmalatı Sektöründe İş Güvenliği

Orman ürünleri sektörü birçok alandan daha çok emek sarf edilen işletmelerdendir. Özellikle kesici takımlarla çalışan makinelerin çokça kullanılması güvenlik riskini çok daha ileri boyutlara taşımaktadır. Son yıllarda eğitimli personel istihdamı artsa da maalesef iş kazaları olmaya devam etmektedir. Orman ürünleri alanında faaliyet gösteren mobilya sektörü iş kazaları anlamında yüksek bir yüzdeye sahiptir. Bu sektörde en büyük yüzdeyi insana bağlı kazalar oluşturmaktadır.

Mobilya Sektörü İş Güvenliği Sorunları

• Ağaç tozu ( özellikle marangozluk işlemleri sırasında )
• Kimyasallar ( örneğin boya ve cilaların içerdiği çözücü v.s. )
• Gürültü ( kesme, baskı, delgi, zımpara v.s. )
• Görme (sıçrama, batma)
• Kas iskelet sistemi hastalıkları

Mobilya sektörü kesici takımları en çok kullanan, dinamik yapıya sahip sektörlerden birisidir. Maalesef, mobilya sektörüne yıllarını vermiş insanlara bakıldığında birçoğunun bir ya da iki parmağının kesilmiş olduğunu görürüz. Mobilyacılar arasında geçen bir deyim “ Parmağı kesik olamayan usta olmuş sayılmaz” şakilinde geçmektedir. Oysaki yıllarını bu işe vermiş insanlar, parmaklarının kesilmiş olmasıyla değil, hiçbir uzvunun kaybetmeden emekli olabilmenin tadını almalıdırlar. O zaman yeni bir deyim söyleyebiliriz ,“ iyi bir usta parmağını kaybetmeden emekli olmayı başarabilmiş sanatkârdır”. İş kazalarının büyük bir çoğunluğu kesici takımlar olarak ifade edilen testere, bıçak ve matkap uçlarının kullanıldığı makinelerde oluşmakta ve bu makinelerde çalışan insanlar alınan tüm tedbirlere rağmen hala kaza yapmakta ve hatta sakat kalmaktadır…

Mobilya Sektörü İş kazaları Nedenleri;

• Mobilya sektöründe makinelerin emniyetle ilgili parçalarının çalışmayı engellemesi bahanesiyle çıkarılması,
• Döşeme işlemlerinde kullanılan havalı çivi-tel çakma makineleri emniyet tetiğinin çıkarılması,
• Toz emme sistemlerinin güçlü hava emişi yaparken bıçaklara müdahale edilmesi ve parmakların yaralanması,
• Küçük işletmelerin işveren veya üst yöneticilerinin iş güvenliği konusunda bilinçli olmamaları,
• Personel deviniminin fazla olması,
• Özel hayatın getirdiği sorunlar ve kaygılar
• Eğitimsizlik ve tecrübesizlik
• Koruyucu ekipmanların kullanılmayışı

Başta olmak üzere mobilya sektöründeki önemli iş kazaları nedenleri arasında yer almaktadır.

Sonuçlar ve Öneriler

İnsan faktörü, gelişen teknoloji ve üretim sistemlerine rağmen vazgeçilmez bir varlıktır. Ne kadar otomasyon sistemi yapılırsa yapılsın sistemi tasarlayan, çalıştıran en azından çalıştırma düğmesine basan bir insandır. İnsanın vazgeçilmez olarak kullanıldığı tüm işletmeler, asli görevi olan üretmek ve kar elde etmek kavramlarını, insanların eğitimleri, iş sağlığı ve güvenliğine değer ile bağdaştırarak çalıştırmak durumundadır. Hiçbir insanın sağlığını ve uzvunun kaybetmesi bu işe ayrılacak bütçeden daha değersiz değildir. Kaldı ki artık ilgili kanunlar son derece ağır yaptırımlar uygulamakta, gerek kesilecek maddi cezalarla gerekse de hapis cezaları uygulanmaktadır.

Ekonomik gelişmişlikler ve refahın ilk adımı saniyeleşme ise ikinci adımı bu sürecin yarattığı iş kazaları ve meslek hastalıklarının oluşturduğu sosyal ekonomik kayıpların azaltılmasıdır. Alınacak önlemlerle ve iş güvenliği ekipmanları ile olası kazalar önlenebilir ve insan sağlığı korunabilir.

Bunun en ekonomik çözümü ise gereken tedbirleri zamanında almaktır. Marangoz çalışanlarının zorlu çalışma şartlarında ihtiyaç duyacağı toz maskesi ve solunum koruyucular, iş güvenlik kıyafetleri, kesilmez eldiven, gürültü önleyici kulaklıklar en uygun fiyatlara maksimum ürün çeşitliliği için tıklayınız…